Neşet Ertaş ve Oğuzun çöken dili üzerine

 Yaklaşık 3-4 yıldır "Neşet Ertaş İçin Erken Mersiye" adındaki şiirimi yazmaya niyetlenirken, ecel bizden önce niyetlenip onu aramızdan aldı.

 Neşet Ertaş üzerine yazmak benim için acı veren bir eylem. Neşet Ertaş hakkında hakkını vererek yapılacak bir değerlendirme ancak Yunus'tan beri devam eden geleneğin içinde yapılabilir. Neşet Ertaş'ın sazı ve tarzı ile ilgili değerlendirmeleri elbette erbabı yapacaktır. Ancak nacizane ben durduğum yerden hissettiklerimi yazabilirim.

 Neşet Ertaş ismi hayat yolculuğumda Muharrem Ertaş ismi ile ulaştığım bir isim oldu. Nasıl mı? Şöyle, sanırım üniversite 2.sınıftayım. Lisededen beri devam eden bir arayışım var. Hayatın anlamını çözmeye çalışıyorum. Felsefeden medet umuyorum. Marksizm bende hayal kırıklığı uğratıyor. Sorularımın cevapları marksizmde yok. Din bazı duygularımızı tatmin ediyor ama yinede doldurulması gereken çok fazla boşluk var.  Arayışlar devam edip gidiyor. Taaki birgün tesadüfen bir sahaftan kitap alırken sırf edebiyata duyduğun ilgiye binaen eski baskı bir Yunus Emre Divanı alıncaya kadar. Rastgele bir sayfa açmıştım kitapta okuduklarım şunlardı

 " İşbu vücüt şehrine giresim gelir
    İçindeki sultanın yüzün göresim gelir"

Bu dizeyi okuduktan sonra saatlerce ağladığımı hatırlıyorum. Sanki yıllarca kapalı bir kapının ardında bekliyordum ve birden o kapı açıldı. Bu anlık "aydınlanma"  devam eden zamanlarda hayata ve olaylara bakışımı değiştirdi. Bu sırlarda tanıştım Muharrem Ertaş la. Bir otobüs yolculuğu esnasında radyodan tesadüfen Avşar Bozlağı'nı dinlemiştim. İlk sesleri duyduğumda şok olduğumu hatırlıyorum. İnsanı çarpan dağıtan kendinden geçiren bir deneyimdi.Ama aslında bu sese bu tınıya çok uzak olmadığımı hissettim. Çok eskilerden rahmetli dedemin söylediği ilahilerdeki sesin tonun vurgunun aynısı gibiydi. Rahmetli dedem gençliğinde bağlama çalar söylermiş. Sonra bir sebeple bırakmış sadece ilahi söylüyordu, ama ilahi dediğim aslında halk müziği geleniğinde olduğu gibi. Neyse, bu sesle tanışık olmak içimde bir şeyleri değiştirdi.
Hakikatı yıllarca batı felsefesinde arayan ben aslında onun dibimizde bir yerde olduğunu hissettim.

Ardından neşet ertaşı keşfettim. Bu arada Hasan Saltık'ın Neşet Ertaş'ın külliyatını derleyerek tekrar yayınlaması bu ülke kültürüne yapılmış çok büyük bir katkıdır. Neşet ertaş dinlemelerim sadece müzik dinlemeleri değildi. Taşlaştığını hissettiğim kalbimin insanlığımın giderek yumuşadığını hissediyordum. Yunus okumalarımla beraber giden Neşet Ertaş dinlemelerim beni tabiri caizse bambaşka biri yaptı.

 Lafı uzatmayayım. Neşet Ertaş Yunus la beraber başlayan aşk dilinin yaşayan son halkası idi. Yitirdiğimiz aşkın dilidir. Yitirdiğimiz Oğuz'un binbir acı ile Rum ellerine sığınan evlatlarının aşk ile inşa ettiği dilin son nefesidir.

Geçenlerde bir dolmuşun arkasında bilmem ne derneğinin Neşet Ertaş'ın vefatı ile ilgili ilanını gördüm.


Neşet Ertaş Aşka orasından burasından bulaşmış cümle feylesofların, akadamisyelerin, dolmuş şöförlerinin, işçilerin, çiftçilerin, öğrenci evlerinde hakikatı arayan gençlerin velhasıl cümle Oğuz evladının nefesiydi.

Başımız sağolsun.

TÜRK MİMARİSİ VS TÜRK MİMARI

 Türkiyede 20.yy da kayda değer tek bir mimari eser bulamazsınız. Cumhuriyet dönemi başındaki eklektik ve çoğu sovyetik yapılar Ankaranın bağrında bir çirkinlik abidesi olarak duruyor. Tanzimat dönemi yapıları bile klasik osmanlı dönemi kadar olmasa da günümüze kıyasla gayet anlamlı ve kalıcı eserledir.

 Klasik ve geç dönemlerde en basit yapıların örneğin çeşmelerin bile nasıl bir estetik kaygıyla inşa edildiği kanlı canlı örnekleri ile görülmektedir. Bugünün mimarisi pop mimaridir, betonun 50 yıllık ömrü ile sınırlıdır ve hiç bir değer taşımaz.

 Yapı cephesine alengirli şekiller yerleştirmek formuna alışılagelmişin dışında asimetrik çizgiler atmak değildir.

 Felsefe sanat tarihi okumamış hiç bir sosyal bilimde derinlik elde edememiş bir eğitim sisteminin ürünü olan Türk Mimarının Türkiyeye şişkin egosundan ve şehrin kalbine saplanan ucube beton yığınlarından başka verecek hiçbirşeyi yoktur.
 Çünkü o onla aynı eğitim sisteminin çarkından geçen ve amerikan kasaba tüccarı mantığı ile yetiştirlen devlet yöneticisinin özel sektörü yatırımcısı ile aynı çarkın ürünüdür.

 Günüzümüzde mimari bir sanat dalı olmadığı gibi, insan ihtiyaçları ve teknoloji ile olan cahilliği ile de büsbütün kompleksten ibaret boş bir uğraşıdır.

Sırtımda yılgın bir bahar

Bıyıklarım yeni terlerken
Çok uzaklarda mavi ışıklar içinde serin yerler düşlerdim
Gözlerimi kapadım mı göğün mavi atıyla hep oraya seyrederdim.
Yakınlaşırdım, yakınlaştıkça o sanki hep bir adım ötede gördüğüm
Bir türlü kavuşamazdım

Sonraları çok yerler geçtim yeryüzünde
bir sonraki bir sonraki derken
her taraf boz bulanık
henüz rastlamadım o mavi düşe

Araf, mart geçerken...

Mart ayı ne blogta ne kendime birşey söyleyemediğim bir ay olarak geçmiş gitmiş. 2 haftalık zorunlu Bodrum ikametimi saymazsam, mart ta olup bitenler kendi kendimi sağır ettiğim iç sesimi geçiştirdiğim bir dönem olarak kalacak. Araf sanırım insan hayatında da bir dönem olmalı.

 Nisan yalnız bir yaşamı içselleştirmeye başladığım ay gibi başladı görünüyor. Nisan beklemenin ve ertlemenin Arafı içselleştirmenin ayı olacak.

 Rölanti....Derken bahar gelmiş, ağaçlar çiçek açmış beni çağırıyor...

Ey iğde çiçeklerinin kokusu neredesin?

Mastodon The Sparrow

Bir akşam eve dönerken Rock Fm de dinlediğim ve son zamanlarda fena sardığım bir şarkı. Tek sözü "pursue happiness with diligence". Rivayet odur ki Buddha nın ölürken söylediği sözler. Hemingway ten mülhem klibi amatör işi olmasına rağmen şarkıya can katmış, ruh katmış. Paylaşmasam olmaz dedim. Kendi kendime. Kendi sessizliğimde. Kendi sesimin yankısında.

AĞLAYAN ATLAR SENFONİSİ

                                           

  

1. Yaklaşan         

Uygun adım yürüyüşlerle serpiştirilen çiçekler yok artık

Yolları baştan başa tay dorusuna boyanmış akşamlardan

Yağmur kulelerinden şehre ninni gibi sarkan kızlar yok

Kar geliyor dörtnala, tüm insanlar ürkekçe sinmiş

Gece yarısı neyi vuracağı belirsiz bir zangoç şaşkın

Kalakalıyor çocukların kaşlarına konan serçeler

Uğultu toprağın damarlarından süzülüp

Sokaklara taşıyor pür telaş

Döşeklerde sükuneti bozan depreşme başlıyor

Başlıyor suyu sızlatan sancı bileklerde

Limanlarda ölü martılar için yas bölükleri

Sancı yayılıyor ay ışığından

Yine de ,yine de meczuplar son martıyı alkışlıyorlar

Ölüm gelip konmasa da göğe doğrultulmuş

Bakirenin beyaz bileklerine.

Keman tellerindeki reçine kokusunu kim bilecek

Kim bilecek rüyanın hıçkırıkla kesilen tadını

Yahya’nın testereyle kesilen başını

Çiğ tanesinin heyacanını

Diyerek kayboluyor kör şarkıcının sesi

Dörtnala gelen kara sığınak yok

Biliyor bunu insanlar

Kanayan parmağın sızısını bilir gibi.

Kar geliyor ve yok kara karşı kalkan

Böyle bilmeli mi bunu

Yoksa yargıları yargılayan

Karar ağacının gölgesine mi gitmeli

Diyerek yaklaşıyor sıska kahinin sesi.

2- SANRI

Sesler arasında işkillenip kalmışım

Kahin mi kör şarkıcı mı

Gitmek mi kalmak mı

Bir an kabarıyor hafızam

Beynimin çeperlerini zorluyor

Mayalanıp taşan ışık.

3- KAHİNİN BULUTLARI  SEZMESİ

      Öğretmişlerdi ilkin kahine ateşi altına çevirme bilgisini

      Sözü söze eklerken buğuyu yitirmeme bilgisini

      Başakları tırpanlayan ateşin yakma bilgisini

      Kalmıştı bir gizli bilgi geriye

      Ne ki bilgi denmez buna

      Anlatılmaz  ayın soğuk tene ettiği.

    

     

Telaş sarmışken insanları şah damarlarından

Ne düşerdi Kahine

Karar ağacında sanırdı el uzatamadığı şey

Karar ağacı şehrin ve insanların

Caddelerin ve ışıkların

Ötesinde.

Ergen rüyalarının keskin köşelerinde

Günahların tütsülenip tütsülenip

Tanrı’ya satıldığı yerlerde

Kök salmakta idi.

Kökleri acı bir kavrayışla

Sararken dünyayı

Şeffaf damarları giderek kabarmakta

Ve ten kokusuna karışmakta idi.

Göz bebeklerine asılıp kaldı kahin öylece

Yutkundu ve yutkunmasından bir anlam kaldı geriye

Ağaç kaçırdı köklerini dünyadan

Anlaşılmadı bu insanlarca

Ufka dikilmiş bir çift açık göz kaldı şehrin meydanında

Açık göz ürküttü insanları

Ve kimse bakmadı şehrin göğüne..

Kahin öldü..

4-Kör Şarkıcının Kahine ağıtı

Hatırladı kör şarkıcı bunu

Kahinin kendisine son anlattığı şeyi

Beklemek ve beklenti

Uçuruma yuvarlana iki taş gibi belirdi ve kayboldu zihninde

Kahin bir dost değildi benim için

Ben sesler bilirim yalnız.

Buğuyu yitirmeden konuşmasını bilirdi

Bekledi ömrü boyunca

Ne ki hep tereddüt içinde

Çalıp çalmama konusunda kapıyı.

Bekleyerek ve beklenti içinde olmamak arasında

Yüzünde acı çizgiler

Ki ben onların sese kattığı buğuyu sezerim

Sonunda gözleri ufka bakar kaldı

Göz taşımanın bedeli bu olsa gerekti.

Diyerek yaklaştı kör şarkıcının sesi.

5- YAYA KALAN SÜVARİNİN ŞEHRE MÜJDESİDİR

                                                                        “İşbu vücut şehrine dalasım gelir

                                                                          içindeki sultanın yüzün göresim gelir”  YUNUS

Bir adam belli ki güneş görmeden günlerce

Korkuyu terk ettiği atın sağrısında unutarak

Nice telaşın terini çorak arklara akıtarak

Belirdi kuzey yönünden şehrin.

Belirdi şimşekler kuzey yönünden şehrin

Kapandı kapılar ve pencereler

Mühürlendi kaldırımlara bırakılan bakışlar

Tedirginlik gömleği çıkarıldı

Mahviyet hırkasını kuşandı insanlar…

Sezdi kör şarkıcı

Ve ona düştü yine müjde şarkısı

Müjde ey gözbebeklerini henüz bulandırmayanlar

Geldi Yağmur Ustası

Kılıç bilemeye

Bakış bilemeye

Korla kavrulan kalbi diriltmeye…

Mermerlerin yumuşak yüzünden akarken yağmur

Gözyaşı heybesini çıkarıp omzundan

Kahinin gözlerini yıkadı süvari

Kapandı kahinin gözleri

Açıldı tüm kapılar ve pencereler

Göğe salındı her bir baş

Gök açıldı.

6-KAHİNİN DEFNİ

                                   

Yağmur Ustası süvari terk ettiği atın terkisine alarak kahini

Şehri ve ülkeyi ve insanları çevreleyen

Kızıl çölün ufkuna bata çıka seyirtti gitti.

Gitti ve gelmedi.

Beklemek yakışmaz şimdi insanlara

Beklemek ölümün en sağaltıcı yüzü

7-KARIN GELİŞİ

Ne ki bilinmedi karın gelişi insanlarca

Gece yarılarını tırmıklayan bahçıvanlar

Yalnız onlar sezdi çan kulesinde

Niçin kör şarkıcının şarkı söylediğini.

“Kuleleri her sabah doğrultan benim

Benim doru taylara hafiflik bahşeden

Bilirim kalmaz ağırlaşan karda sesim

Gitti gelmez bu sesi bana nakşeden”

Kesildi ses son bir uğultuyla

Ve sokuldu uğultu geri toprağın koynuna

Nasıl kapanırsa bir deniz içine

Ve rüya kapanırsa açılmak için başka bir rüyaya.

Çan kulesi kapandı o gece

Buğuyu yitirdi insanlar

Geriye ne kahin kaldı ne şarkıcı.

8- RÜYA GÖREN ATIN AĞLAMAYA BAŞLAMASIDIR

Dedi ki yılkının en yılgını

İnsanları ve şehri ve ülkeyi çevreleyen arzın sakinleri

Koşmaktayız yıllardır

Yemin olsun yelelerime ki

Girip durmaktadır

Her gece rüyama ıslıktan bir şarkı

Kadife tüyünden ve şıradan bir şarkı

Ben şimdi gidip koşacağım o şarkının kıvrımlarında

Dediler ateş denizidir şarkının kıvrımları

Şarkının kıvrımlarında koşarken tutuşursun yelelerinden

Dedi yılkının en yılgını

“Yanmaktan usanmazam

 Pervane miyem bilmem

Hiç sonunu saymazam

Divane miyem bilmem ah..”

Sardı şaşkınlık bulutu tüm atları

Gözler mevzilerde, bulut yükte

Başladı gözyaşı hücumu

Çölün yeşerdiğini bildi de insanlar

Bilemediler atların ağlayarak göğe ağdığını…

9-  ATLARIN GÖRDÜĞÜ RÜYANIN TEVİLİDİR.

                                                                                  

                                                                                             “Öldüren,kelimelerdir.”  İncil

Beynimin çeperlerini zorlayan ışık saçıldı avuçlarımdan

Kapandı perde, film bitti

İnsanlar evlerine dağıldı

Sessiz ritmiyle gök  eleği yıldız elemeye başladı.

Senfoni dedim, masal oldu.

Çağırmadım kimseyi kendi masalını yıkmaya

Olmadım masal yıkıcılardan

Gördüm yalnızca onun ellerindeki

Yıldız tozunu.

Gökten gelen yıldız tozuyla işaretlendi

Benim için terk edilmezin kapısı

Ses sahibi kıldı beni

Ben kendi sesimin aksinde boğulacağım zannederken.

O söyledi bana kör şarkıcının kayıp şarkısını

Ondan öğrendim kahinin aradığı gizli bilgiyi.

Varsın yıldızımda şaki yazsın

Kapıyı terk etmezem gayrı.

Karanlık Gazeli

kendi kendine kapanan bir iç duvar

sil yaramı kanatan dildir karanlık

çün güzellik acıtır uzak ellerde

şehla gözlerde nazenin çığlıktır karanlık

benki belledim yunus rikkatinde bu dili

ağulu göz yaşında türkmen kocası karanlık

yundum arındım ankara baharlarında

şol kayıp türkmen kızıdır karanlık

atlas dağlarında bir garip şazeli dervişi

boydan boya gök damı altında

özgörlük mavi gökyüzünü geçende

Rabba uzanan yoldur karanlık

TEMAŞA

TEMAŞA

Kalır sende bu uğultulu şaşkın bakışlar

boğazında düğümlenmiş bu gök fazlasıyla yavan

İçin için çürümüş bu asa vurdun sandığın anda

Öylesine soğuk ve kırık kanatlı kuşlarla

kışta gelmiş dayanmış

kapıları zorlamış lodos

Dönüp bakarsın adem makamında

kanma sakın elvan elvan başkalıklara

yalnızlığın tek libasın

yalnızlığın senin tek libasın

Hiç üzülme seni elemin emin ellerine terk ederek gidiyorum

 Hüsrev Hatemi hekim,şair, istanbul beyefendisi, eski zaman dervişi. Ne kadar naiftir şiirleri...

......................................

Cesaret ey kalbim cesaret!

Seni eleme emanet etmeliyim

Çünkü elem sevinçten çok sağlam

Ve kalıcı

Çocuk, bu acımasız bu can alıcı zaman

Üstün gelir hepimize.

Ben seni elemin ellerine emanet edip gidiyorum

Kıyılar,dağlar ve ormanlar

Senin de ardında kalır çocuk.

Gün gelir

Fakat onlar da zamana yenilip giderler

Sonunda yinelenmez yenilgiler

Zaman bir başına kalır

Ve bizim çoktan geçtiğimiz öte aleme geçince zaman

Orada hepimiz istisnasız ondan daha kıdemli oluruz.

Hiç üzülme seni elemin emin ellerine terk ederek gidiyorum

                                                                           HÜSREV HATEMİ.

Hayal Kırıklığı

Acı gelip kapınızı çaldığında yazdıklarınızda ne kadar edebi kaygılar güdebilir siniz? Acı yaralı bir hayvan gibi üzerinize çullanıyor. Salyalarını saçıyor, dişlerini gösteriyor,hırlıyor... Öyle somut, öyle gerçek.

Sürüncemede kalmak ne fena bir duygu. İki kişinin sizin hayatınız hakkında sizden habersizmiş gibi ahkam kesmesi, ağır aksak topallayarak ta olsa giden gitmeye çalışan bir yuvanın yıkım planlarının yapılması ne acı.. Ve sizin uzaktan bir seyirci gibi bunları izlemeniz. Elinizin kolunuzun bağlı olması..

Başımı alıp nerelere gidem? Bu derdi kimlere dökem? Şu satırlara yazmak dışında ne yapabilirim? Dünya öylesine ıssız ki... Dün yakınınız bildiklerinizin bugün yabancı olması ne tuhaf? Ne çürük bağlarmış bu modern zaman insanlarını bir arada tutan?

Otuziki yaşımda bugüne kadar bildiklerimin düşündüklerimin tutunduklarımın ince bir buz tabakasının kırılışı gibi kırılmasına şahitlik ediyorum. Dilerim insana olan inancımı yitirmem. Şu satırlar sırdaşım olsun. Sesim kendi sessizliğimde yankılansın.

Bir şarkı buldum geçenlerde, Orhan Atasoy, 90 larda söylemiş, Gemiler. Hani çoğumuzun Teoman dan dinlediği.. Esaslı ciğerden bir yorum şarkının esas sahibi olan Orhan Atasoy'un ki..